TEMA 2. A FORMACIÓN DA TERRA

💢HISTORIA DAS CIENCIAS XEOLÓXICAS💢

A explicación da orixe das rochas e os cambios xeolóxicos dada no S.XVIII foi influída polo relato bíblico, a partir desto obtemos dúas teorías que son: 

  - NEPTUNISMO: foi explicada por Abraham Werner e dicía que todas as rochas pasaron por un proceso de sedimentación, con sedimentos primitivos, no momento da súa formación (excepto as rochas volcánicas). 

  - CATASTROFISMO: foi explicada por Georges Cuvier e defendía que a formación de fósiles e as formacións xeolóxicas estaba debida a catástrofes súbitas e violentas.

Para contrastar estas dúas teorías que estaban influídas polo relato bíblico, naceron outras dúas que a diferenza destas non estaban influídas polo relato bíblico que son:

  - PLUTONISMO: foi explicada por James Hutton dicía que a formación das rochas debíase a un arrefriamento do magma que procedía do interior da Terra. 

  - UNIFORMISMO ou ACTUALISMO: foi explicada por James Hutton e Charles Lyell e defendían que os procesos que actuaron no pasado son os mesmos que actúan hoxe. "O pasado é a clave do presente", dicía Lyell.

  -Por outra parte temos a DERIVA CONTINENTAL: 

Foi proposta para explicar o movemento dos continentes como barcos flotantes na superficie, por Alfred Wegener en 1912. Conseguiu demostrar que os continentes se moveran mediante probas paleontolóxicas, paleoclimáticas e xeolóxicas, pero nunca chegou a explicar o mecanismo que movía estes continentes. 

A tectónica de placas, desenvolveuse como unha teoría global que conseguiu explicar a dinámica interna da Terra e os efectos que tiña no relevo desta. 

CREACIÓN DO SISTEMA SOLAR E A TERRA

A explicación que se deu para a creación dos planetas, mediante gas cósmico e pó recibiu o nome de Teoría da Acreción.

Esta teoría é unha hipótese de como se formou o sistema solar, explica que os planetas se formaron por condensación dunha gran cantidade de partículas pequenas de pó cósmico e se converteron en corpos máis grandes, resumindo poderíamos decir que se produciu por unha acumulación de materiais. 

No caso da Terra, os materiais cósmicos sufriron un proceso de acreción e deron lugar ao planeta no que vivimos actualmente. Desta maneira formouse o que actualmente coñecemos como codia, manto e núcleo, que posteriormente serán bombardeados por meteoritos o que fará que a temperatura do interior terrestre aumente e así se funda o núcleo interno por efectos de presión (presión litostática).

ESTRUCTURA INTERNA DA TERRA

Ondas sísmicas: son as ondas que aparecen debido a propagación das vibracións que xeran os sismos. Existen dous tipos principais que son:

• Ondas P ou primarias: son as máis rápidas e as primeiras en chegar á superficie. Desprázanse en sólidos e líquidos.
• Ondas S ou secundarias, son as segundas en chegar á superficie e só se desprazan en sólidos. 

Así mesmo hai unha serie de descontinuidades que afectan na velocidade de propagación das ondas S e P: 

• Descontinuidade de Mohorovicic
• Descontinuidade de Lehman
• Descontinuidade de Guttemberg

MODELO XEOQUÍMICO

Este modelo afirma que a terra se atopa formada por tres capas:

• Codia: é a capa máis superficial, formada basicamente por silicatos de aluminino (Sial). Esta divídese en dúas que son: Continental (até os 70 km de profundidade) e a Oceánica (de 6 a 12 km de profundidade)

• Manto: é a capa que se atopa formada basicamente por silicatos de magnesio e ferro, a súa temperatura aumenta a medida que nos achegamos ao núcleo e aparte do manto superior está en estado sólido, esta xúntase coa codia formando así a litosfera.

• Núcleo: é a capa máis interna da Terra, adoita estar formada por ferro e niquel (Nife), divídese en dúas capas que son: Externo (sólido) e Interno (líquido).

O campo magnético terrestre está debido as distintas correntes nos fluídos do núcleo externo, este donmínase magnetosfera.

MOVEMENTO DE PLACAS

A litosfera é unha capa de comportamento ríxido formada por fragmentos que denominamos placas (litosféricas), esta atópase dividida en sete grandes placas:

• Euroasiática
• Indoaustraliana
• Antártica
• Pacífica
• Suramericana
• Norteamericana
• Africana

Estas adoitan ter un espesor de entre 50 e 100 km de grosor e non son estáticas. Estas móvense debido a correntes de cnvección do manto fundido. As correntes fan que haxa zonas onde as placas chocan (zonas de subducción) e zonas onde se afastan respecto da outra (dorsais oceánicas). 

BORDOS DE PLACAS

Tendo en conta o movemento das placas obtemos tres tipos de bordos que son: os converxentes, os diverxentes e os transformantes.

• Converxentes: zonas onde se destrúe a litosfera debido ao achegamento entre placas. Un tipo de bordo converxente son as zonas de subducción, que son zonas con grande actividade volcánica e sísmica. Estas poden chegar a estar a moita profundidade e formar así as fosas oceánicas (Xapón).

• Diverxentes: son zonas onde dúas placas se afastan e dan lugar a creación de litosfera. Un tipo de bordo diverxente son as dorsais oceánicas, as máis lentas teñen unha depresión central que coñecemos como rift. 

• Transformantes: son bordos conservativos onde non se crea nin destrúe litosfera. Nestes límites as plazas desrázanse lateralmente unha sobre a outra, xerando así sismicidade (non hai vulcanismo).

FENÓMENOS XEOLÓXICOS

A tectónica de placas é unha teoría completa que trata de explicar a dinámica terrestre dende un punto de vista global. Tamén estuda a deformación e movemento da litosfera a gran escala. 

1. Sismos: prodúcense nas zonas de subducción, fallas transformantes e dorsais oceánicas. Prodúcense porque as placas móvense, chocan ou separanse provocando así tensións nas rochas, que se liberan de forma brusca e provocando os sismos. Para medir esa enerxía liberada utilízanse dúas escalas distintas: escala de Ritcher (amplitude das ondas sísmicas) e a escala MSK (a intensidade en base aos danos causados).
2. Volcáns: fórmanse cando o magma procedente do manto ascende cara á superficie a través de fisuras na cortiza.  

CICLO DE WILSON

Vídeo explicativo: